Sacralizar el espacio, deslegitimar los jueces de fe: grafitis, inscripciones y dibujos de los prisioneros del Santo Oficio (Palermo, siglo XVII)

Date

2024

Authors

Fiume, Giovanna

Director

Publisher

Universidad Pública de Navarra / Nafarroako Unibertsitate Publikoa
Acceso abierto / Sarbide irekia
Reseña / Aipamena
Versión publicada / Argitaratu den bertsioa

Project identifier

Impacto
OpenAlexGoogle Scholar
No disponible en Scopus

Abstract

Dentro del complejo monumental del Palacio Chiaromonte, conocido como el Steri, actualmente sede de la Universidad de Palermo, se encuentra el edificio de las Cárceles Secretas, construido en 1603 para la reclusión de prisioneros del tribunal del Santo Oficio español mientras sus procesos estaban en curso. En las paredes, los detenidos han dejado no solo grafitis, escrituras y dibujos, sino también nombres y fechas que han permitido rastrear los documentos judiciales que los conciernen (conservados en el fondo Inquisición Sicilia del Archivo Histórico Nacional de Madrid y en el Archivo de Estado de Palermo); las informaciones provenientes tanto de los documentos archivísticos como de las escrituras y los dibujos de las paredes revelan las identidades de los autores: la condición social, la edad, los delitos imputados, el comportamiento judicial, la relación con los compañeros de prisión y la vida carcelaria de numerosos grupos de presos encerrados por motivos de fe. Sus perfiles biográficos iluminan, por un lado, las motivaciones de esta 'escritura artística' y, por otro lado, los modelos iconográficos que inspiran muchos grafitis y dibujos. Se trata de una verdadera actividad de sacralización de la cárcel con el fin de domesticar un territorio peligroso y hostil que muestra las devociones, los cultos y las opiniones religiosas de una muestra significativa de la población carcelaria del Antiguo Régimen y llega a rastrear en algunos de ellos la implícita contestación y la deslegitimación de la autoridad de los jueces.


Chiaromonte Jauregia monumentuaren barrenean –Steri izenez ezaguna, gaur egun Palermoko Unibertsitatearen egoitza–, kartzela sekretuen eraikina dago. Eraikin hori 1603an eraiki zuten Espainiako Ofizio Santuaren Auzitegiaren presoak atxikirik izateko beren prozesuak martxan ziren bitartean. Hormetan, grafitiak, idatziak eta marrazkiak ez ezik, izen eta datak ere utzi zituzten atxilotuek, eta, informazio horrek atxilotuoi buruzko dokumentu judizialen arrastoari jarraitzeko modua eman du (Madrilgo Artxibo Historiko Nazionalaren Siziliako Inkisizioko funtsean eta Palermoko Estatuaren Artxiboan gorderiko dokumentuak). Hain justu, artxiboko dokumentuetatik zein hormetako idatzietatik eta marrazkietatik lorturiko informazioari esker, haien egileak nor diren jakin ahal izan dugu, alderdi hauen berri ematen baitute: egoera soziala, adina, inputaturiko delituak, portaera judiziala eta kartzelakideekin zuten harremana. Halaber, fede arrazoiengatik preso hartutako talde askoren kartzelako bizitza nolakoa zen adierazten dute. Atxilotuen profil biografikoek, alde batetik, 'idatzi artistiko' horiek zergatik egin zituzten argitzen dute, eta, beste aldetik, zein ziren grafiti eta marrazki askotan inspirazio izan zituzten eredu ikonografikoak. Espetxea sakralizatzeko idazten zuten hormetan, leku arriskutsu eta etsaitasunezko bat etxekotzeko alegia. Antzinako Erregimeneko kartzelako presoen lagin esanguratsu baten debozioa, kultu-jarduerak eta iritzi erlijiosoak erakusten dituzte arrasto horiek, eta kasu batzuetan, inplizituki, epaileen autoritateari kontra egiten zietela eta zilegitasuna kentzen ziotela ere bai.


Within the monumental complex of Palazzo Chiaromonte, known as the Steri, currently the seat of University of Palermo, stands the building of the Secret Prisons, built in 1603 for the confinement of prisoners of the tribunal of the Spanish Holy Office while their trials were ongoing. On the walls, detainees left not only graffiti, writings, and drawings, but also names and dates that have allowed the tracing of the judicial documents concerning them (preserved in the Inquisición Sicilia collection of the National Historical Archive of Madrid and in the State Archive of Palermo); the information from the archival documentation and the drawings on the prison walls reveals the identities of the authors: their social status, age, charges, judicial behaviour, relationship with fellow prisoners, and the prison life of numerous groups of inmates, incarcerated for reasons of faith. Their biographical profiles shed light, on one hand, on the motivations behind this ‘writing art’, and on the other hand, on the iconographic models that inspire many graffiti and drawings. This reflects an effort to sanctify the prison, with the intention of taming a perilous and unfriendly environment that reflects the devotions, cults, and religious beliefs of a notable portion of the incarcerated population of the Ancien Régime. within some of these religious practices. It also reveals in some of them implicit contestation and subtle challenges to and delegitimisation of the authority of the judges.

Description

Keywords

Cárcel secreta, Santo Oficio español, Grafitis, Dibujos y escrituras, Sacralización del espacio carcelario, Kartzela sekretua, Espainiako Ofizio Santua, Grafitiak, Marrazkiak eta idatziak, Kartzelako espazioaren sakralizazioa, Secret prison, Spanish Holy Office, Graffiti, Drawings and writings, Sacralisation of prison space

Department

Faculty/School

Degree

Doctorate program

item.page.cita

item.page.rights

Licencia Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International

Licencia

Los documentos de Academica-e están protegidos por derechos de autor con todos los derechos reservados, a no ser que se indique lo contrario.