Publication:
Recomponer la identidad familiar de las víctimas del franquismo más allá de la fosa común

Consultable a partir de

Date

2021

Authors

Aragüete-Toribio, Zahira

Director

Publisher

Universidad Pública de Navarra / Nafarroako Unibertsitate Publikoa
Acceso abierto / Sarbide irekia
Artículo / Artikulua
Versión publicada / Argitaratu den bertsioa

Project identifier

Abstract

La búsqueda de los cadáveres de las víctimas de la represión extrajudicial franquista ha permitido en los últimos años la exhumación e identificación científica de miles de cuerpos enterrados en fosas comunes. Para algunas familias que no consiguen localizar los restos de sus familiares represaliados, sin embargo, los procesos de exhumación se convierten en espacios desde los que articular una historia familiar inconclusa. En este artículo analizamos cómo la búsqueda frustrada del cuerpo genera otras pesquisas familiares infatigables con el fin de evidenciar la vida y muerte del familiar desaparecido. Basándonos en los resultados de la investigación antropológica realizada durante una campaña de exhumación en Extremadura en 2011, argüímos que estas búsquedas dan pie a nuevos archivos familiares desde los que los descendientes dan sentido a una biografía fragmentada. El trabajo concluye que otras formas íntimas de identificación y reconocimiento del familiar tienen lugar en estos archivos compuestos por los rastros antagónicos que dejó la represión franquista.


Errepresio frankista estrajudizialaren biktimen hilotzak bilatuta, hobi komunetan lurperatutako milaka gorpuzki atera eta identifikatu dira zientifikoki azken urteotan. Familia batzuek, ordea, ez dituzte aurkitu senitarteko errepresaliatuen gorpuzkiak. Horrelako kasuetan, exhumazio prozesuak historia familiar bukatugabeak osatzeko abagune bihurtzen dira. Artikulu honen aztergaia da senitartekoen gorpuzkien bilaketa antzua suertatzen denean nola aritzen diren familiakoak nekaezin ikertzen desagertutako senitartekoaren bizitza eta heriotza agerian uzteko. 2011n Extremaduran egindako exhumazio kanpaina bateko ikerketa antropologiko baten emaitzetan oinarrituta, artikulu honen idazleok argudiatzen dugu halako bilaketek artxibo familiar berriak ekartzen dituztela berekin, eta, horien bidez, ondorengoek zentzua ematen diotela biografia zatitu bati. Azkenik, artikuluan diogu errepresio frankistak utzitako arrasto antagonikoez osatutako artxibo horietan beste modu kutun batzuetan identifikatzen eta ezagutzen direla senitartekoak.


The search for the human remains of victims of Francoist extrajudicial repression has led, in the last years, to the scientific exhumation and identification of thousands of bodies buried in mass graves. For some families who are unable locate the human remains of their executed relatives, however, exhumations have also become spaces in which to enunciate an incomplete family history. This article explores how the unsuccessful search for the body of the victim triggers relentless family inquiries with the aim to evince the life and death of a disappeared family member. Drawing on the results of the anthropological study carried out at an exhumation campaign in Extremadura, in 2011, it argues that these quests have given place to new family archives through which descendants make sense of a fragmented biography. The paper concludes that, in so doing, other intimate forms of identification and recognition of the disappeared relative take place at the heart of an archive often composed by the antagonistic traces that remain of Francoist repression.

Keywords

Exhumaciones, Represión franquista, Silencio, Archivo familiar, Posmemoria, Exhumazioak, Errepresio frankista, Isiltasuna, Artxibo familiarra, Posmemoria, Exhumations, Francoist repression, Silence, Family archive, Postmemory

Department

Faculty/School

Degree

Doctorate program

Editor version

Funding entities

Este artículo ha sido realizado en el marco del proyecto de investigación Right to Truth, Truth(s) through Rights: Mass Crimes Impunity and Transitional Justice, dirigido por Sévane Garibian en la Facultad de Derecho de la Universidad de Ginebra y financiado por el Fondo Nacional Suizo para la Investigación Científica (FNS) (proyecto FNS PP00P1_157406/1).

Licencia Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International

Los documentos de Academica-e están protegidos por derechos de autor con todos los derechos reservados, a no ser que se indique lo contrario.