Patrimonio territorial de Montes de Cierzo y Argenzón

Date

2025

Authors

Martínez Mena, Álvaro

Publisher

Acceso abierto / Sarbide irekia
Trabajo Fin de Máster / Master Amaierako Lana

Project identifier

Abstract

El presente Trabajo de Fin de Máster analiza el patrimonio territorial, cultural y natural, de los Montes de Cierzo y Argenzón, ubicados en el sur de Navarra. Tras un inventario inicial, se han identificado 561 bienes patrimoniales. Se seleccionaron los más representativos y, con una metodología de análisis de caso, se hizo una descripción detallada y un análisis de contenidos con orientación semiótica, multimedial y multimodal que permitió un enfoque transdisciplinar que ha combinado historia, geografía y derecho. Con las categorías detectadas en este proceso, se han identificado el paisaje del agua y el paisaje agrario como los ejes vertebradores del patrimonio territorial actual. Asimismo, los resultados obtenidos reflejan la importancia de la naturaleza jurídica del territorio, pasando de ser un bien de realengo a una comunidad facera y, posteriormente, a una combinación de propiedad comunal y privada. Se ha identificado una serie de elementos que son fundamentales para la identidad local en su evolución histórica, como es la trashumancia y la gestión del agua. Este estudio muestra que Montes de Cierzo y Argenzón es sinónimo de una rica y diversa interacción entre las comunidades locales y su entorno natural.


Master Amaierako Lan honek Nafarroa hegoaldeko Ziertzo eta Argenzón Mendietako lurralde, kultura eta natura ondarea aztertzen du. Hasierako inbentario baten ostean, 561 ondare-ondasun identifikatu ziren. Adierazgarrienak hautatu ondoren, eta, kasu-azterketarako metodologia erabiliz, deskribapen zehatza eta edukien azterketa semiotikoa, multimediala eta multimodala egin ziren. Honek, historia, geografia eta zuzenbidea uztartu dituen diziplina arteko ikuspegia ahalbidetu zuen. Prozesu horretan hautemandako kategoriekin, uraren paisaia eta nekazaritza-paisaia identifikatu dira egungo lurralde-ondarearen ardatz egituratzaile gisa. Era berean, lortutako emaitzek lurraldearen izaera juridikoaren garrantzia erakusten dute: errege-ondasuna izatetik fazer-komunitatea izatera igaro zen, eta, ondoren, jabetza komunalaren eta pribatuaren arteko konbinaziora. Tokiko nortasunaren bilakaera historikoan funtsezkoak diren hainbat elementu identifikatu dira, hala nola transhumantzia eta uraren kudeaketa. Ikerketa honek erakusten du Ziertzo eta Argenzón Mendiak tokiko komunitateen eta haien ingurune naturalaren arteko elkarrekintza aberats eta anitz baten sinonimoa direla.


This Master's thesis analyses the territorial, cultural and natural heritage of the Cierzo and Argenzón Mountains, located in the south of Navarre. Following an initial inventory, 561 heritage assets were identified. The most representative ones were selected and, using a case analysis methodology, a detailed description and content analysis was carried out with a semiotic, multimedia and multimodal orientation that allowed for a transdisciplinary approach combining history, geography and law. With the categories detected in this process, the water landscape and the agrarian landscape have been identified as the backbone of the current territorial heritage. Likewise, the results obtained reflect the importance of the legal nature of the territory, going from being a royal property to a farming community and, subsequently, to a combination of communal and private property. A series of elements have been identified that are fundamental to the local identity in its historical evolution, such as transhumance and water management. This study shows that Montes de Cierzo and Argenzón are synonymous with a rich and diverse interaction between local communities and their natural environment.

Description

Keywords

Montes de Cierzo y Argenzón, Patrimonio territorial, Análisis de contenidos multimediales, Paisaje del agua, Derecho tradicional navarro, Ziertzo eta Argenzón mendiak, Lurralde ondarea, Multimedia edukien azterketa, Uraren paisaia, Nafarroako zuzenbide tradizionala, Cierzo and Argenzón mountains, Territorial heritage, Multimedia content analysis, Water landscape, Navarrese traditional law

Department

Faculty/School

Facultad de Ciencias Humanas, Sociales y de la Educación / Giza, Gizarte eta Hezkuntza Zientzien Fakultatea

Degree

Doble Máster Universitario de Profesorado Educación Secundaria - Historia y Memoria por la Universidad Pública de Navarra, Bigarren Hezkuntzako Irakasletzako eta Historiako eta Memoriako Unibertsitate Master Bikoitza Nafarroako Unibertsitate Publikoan

Doctorate program

item.page.cita

item.page.rights

Los documentos de Academica-e están protegidos por derechos de autor con todos los derechos reservados, a no ser que se indique lo contrario.